Kaya Dappers: ‘Jouw stralende ik, vol van kwaliteiten mag gezien worden’

BERGHEM | Ze is een spontane, goedlachse, leuke vrouw om te zien. “Je ziet er goed uit” kreeg een andere betekenis toen Kaya Dappers (28) onzichtbaar ziek werd. De Osse focust zich echter op hetgeen wat er wel mogelijk is en wil door middel van haar ervaring en missie ander perspectief bieden.

Ziek noemt ze zichzelf niet. “Het is me overkomen, waardoor ik het leven vanuit een andere hoek leerde te bekijken.” Maar dat het haar niet altijd heeft meegezeten, wordt duidelijk als de Osse haar indrukwekkende verhaal doet. Ze gaat terug in de tijd, naar haar twaalfde levensjaar. Kaya was een getalenteerde hordeloopster en deed zelfs mee aan het Nederlands kampioenschap. Toen ze 12 was, werd scoliose (2 s-bochten in haar ruggenwervel) geconstateerd, waardoor haar droom als beginnend topsportster in duigen viel. “Mijn jeugd verliep anders dan ik op dat moment voor ogen had. Ik volgde verschillende therapievormen, waarna ik een korset moest gaan dragen. Je kunt je misschien wel voorstellen dat platgedrukt rondlopen in een korset van kop tot kont niet bepaald ‘sexy’ voelde, laat staan dat het zelfvertrouwen gaf. Op mijn 18e bleek alles wat ik geprobeerd had weinig effect te hebben gehad. De scoliose had als een ‘Anaconda’ om zich heen gewoekerd en ik werd genoodzaakt een zware operatie te ondergaan. Ik kreeg van deze spanning betreft de 8 uur durende operatie weinig mee, dat was voor mijn ouders wel anders. Van boven tot onder zijn er pinnen in mijn rug gezet en daardoor moest ik alles opnieuw leren.”
‘Normaal’ wandelen en zitten was ineens niet meer zo vanzelfsprekend. De revalidatie had tijd nodig, maar de hevige pijnklachten gingen niet weg. “Ik kreeg medicijnen, maar soms wist ik daardoor niet meer of ik van voren of achteren leefde. Na onderzoek bleek dat er een schroef las zat. Ik ben nog een keer geopereerd en vervolgens heb ik alles geprobeerd om van de pijn af te komen. Van arts naar specialist, ene na de andere therapeut, chiropractor, alternatieve geneeskunde, medicatie, het pijnteam, ga zo maar door: niets hielp.”

Acceptatie
“Pijn is er, maar hoe kan ik ermee omgaan?” Er volgde een revalidatietraject, dat anderhalf jaar duurde, en ze zag haar toekomst weer rooskleurig tegemoet. Tot 2014, toen ze op de terugweg van Berlijn een auto-ongeluk kreeg. De auto waar Kaya inzat, werd geschept en kwam uiteindelijk al slingerend tot stilstand. Niet alleen de auto liet haar heen en weer slingeren ook haar hoofd waarmee ze tegen het raamstijl botste. Het zette haar leven opnieuw op zijn kop. “In eerste instantie kon ik niet beseffen wat het ongeval veroorzaakt had. Ik had last van mijn schouder, maar er werd geen breuk geconstateerd. Wel moest ik door de nekklachten een nekkraag dragen. Ik bleef echter last van mijn schouder houden en ik voelde klachten die ik niet kon thuisbrengen. Ik had een constante druk en pijn in mijn nek en hoofd, kon niet goed tegen zonlicht en fel licht, kon mij niet concentreren. Ik moest noodgedwongen stoppen met mijn studie.”
Na de aangevraagde second opinion bij de neuroloog en vervolgonderzoeken binnen het ziekenhuis, werd het whiplash syndroom vastgesteld. Ook werd ze drie keer geopereerd aan instabiliteit van haar schouder. Ze merkte wat betreft haar schouder vooruitgang, wat voelde als ‘extra ruimte’ die vrij kwam en direct ingenomen werd door de andere klachten. Het ging het steeds verder bergafwaarts met haar. Ze kon geen gesprekken meer voeren en volgen, kwam niet op woorden en uit haar woorden, had vaak black-outs, invloed van licht en geluid werd steeds groter, drukke ruimtes bezoeken kon niet, waarbij extreme vermoeidheid gepaard ging en haar functioneren extreem beperkt werd. “Het leek wel of mijn hoofd volgepropt zat met watten en tegelijkertijd er iemand met enorme kracht een band om mijn hoofd spande.” Intussen was Kaya jaren verder zonder uitzicht.

Niet opgeven
Zowel voor haarzelf en de buitenwereld wilde ze zich sterk houden en zo graag ‘normaal’ zijn binnen de maatschappij. Doordat Kaya zichzelf niet gewonnen gaf, startte ze onlangs dat ze op haar tandvlees liep, een re-integratietraject. “Ik werkte twee uur per week in een viszaak, maar dat was de spreekwoordelijke druppel op de plaat. Wat mij overkwam is moeilijk uit te leggen, maar ik zal het proberen. Het gevoel dat ik dood zou gaan bekroop mij. Alsof ik ieder moment in zou storten, wetende dat mijn besturing in mijn hersenen, waar ik geen controle over had gecrasht werd. Zoals een vrije val van een parachutist die lastminute zijn parachute open krijgt, om te kunnen blijven leven. Die escape had ik niet, omdat het in mijn hoofd gebeurde. Hierdoor sloeg mijn systeem op tilt en wist ik niet wat mij overkwam. Later werd duidelijk dat dit gevolg na het ongeval posttraumatische stressstoornis (PTSS) genoemd werd.”

NAH
Jaren verstreken waarbij scans niks meer konden laten zien. “Na deze tegenslagen in mijn leven wilde ik uitzoeken wat er uit te zoeken viel. Ik voelde mij radeloos.” Toch bleek de uitspraak ‘de aanhouder wint’ gedeeltelijk te kloppen. Het hersenonderzoek dat zij had bij De Breinkliniek liet het beeld zien zoals iemand met Niet Aangeboren Hersenletsel. Dit heeft ze tijdens het ongeval opgelopen. Enigszins gaf dit meer duidelijkheid over haar klachten en zorgde dit voor opluchting, maar dat betekende niet dat ze daarmee was geholpen. “Verstrikt raken in een complex web, waarin geen hand uitgestoken wordt doordat het simpelweg te ingewikkeld is, voelt als genegeerd worden terwijl je opgesloten zit in een kooi midden in de jungle, waar niemand je komt halen. Keer op keer werd ik afgewezen voor een passend traject omdat mijn situatie te complex was. Ik werd van het ene hokje in het andere hokje geplaatst, oftewel van het welbekende ‘kastje naar de muur gestuurd’. Zo was mijn eindstation ineens hetzelfde als het beginstation: de huisarts. Door alles wat zich letterlijk opstapelde, besloot mijn lichaam september 2020 zich erbij neer te leggen en dit te uiten, zodat ik hier gehoor aan moest geven. Ik kon niet meer eten, viel 10 kilo af, kreeg 13 keer sondevoeding en werd opgenomen, wat uiteindelijk Gastroparese bleek te zijn. Dit gaat stap voor stap de betere kant op.”

Positief
Kaya is optimistisch ingesteld en staat open voor eventuele vervolgtrajecten. Ze blijft realistisch, het zou haar kunnen ondersteunen. Klachten laten verdwijnen lijkt helaas een ander verhaal. Zeg nooit nooit, hoop doet leven. Ondanks dat ze haar leven anders in heeft moeten vullen en dat iedere dag passen en meten is, richt de voormalige Berghemse zich op het positieve. Ze is gaan kijken wat ze met haar ‘ervaring’ zou kunnen en willen delen. Na jarenlang nadenken, dromen en verlangen, waarbij het niet en niet in actie durven komen een grote rol speelde, is nu een ander tijdstip aangebroken. Het artikel wat ze las van ‘medestrijder’ Yves Dufoor (Taboe Degout) in het Brabants Dagblad, gaf haar het duwtje in de rug wat ze op dat moment nodig had. “Er heerst helaas nog steeds een taboe rondom onzichtbare ziektes en/of letsel. Ik vind dat je daardoor niet onzichtbaar hoeft te zijn, niet binnen de samenleving, relaties, of wat dan ook. Ik kijk naar de kwaliteiten en mogelijkheden in plaats van kijken naar wat er niet meer kan. Uit ervaring blijkt dat er juist andere kwaliteiten kunnen laten ontplooien, wanneer hier gehoor aan gegeven wordt. Zodat hiermee op een laagdrempelige manier bereikt kan worden wat zo normaal hoort te zijn: begrip en erkenning krijgen. Zo ben ik bijvoorbeeld meer gaan schrijven en hoop daarmee anderen te inspireren. Door middel van mijn platform ga ik voor alle ‘onzichtbare’ een missie delen, niet alleen bekende of genoemde letsel/ziekte. Hierop ga ik open en bloot in gesprek en breng ik alle bijkomende facetten aan het licht. Is dit altijd leuk? Nee, maar wel noodzakelijk voor ‘onze’ vergeten doelgroep! Dit wil ik verwezenlijken door beiden kanten te belichten door middel van vodcasts/podcasts in gesprek met professionals en ervaringsdeskundigen Optimisme en humor ontbreken niet. Het leven zelf is al serieus genoeg. Zo is er ruimte om ieder een stem geven en een stem zijn voor diegene die geen stem kunnen uitdragen.”
Maar Kaya durft ook groter te denken. Ze zit binnenkort met de gemeente Oss om tafel en wil in gesprek gaan met zorgorganisaties en instituten op dit vlak. Daarnaast zou ze als ervaringsdeskundige, spreker en schrijfster ervaring en inzicht willen delen en vanuit openheid, wederzijdse openheid creëren. “Hoe mooi zou het zijn om ooit in een blad als bijvoorbeeld LINDA. of Quest Psychologie te speculeren over verschillende thema’s. Mijn boodschap is dat je een waardig leven kunt leven, ongeacht wat er speelt. Jouw stralende ik, vol van kwaliteiten mag gezien worden, een masker is niet nodig!”
Vanuit daar is Zie(i)K ontstaan: Zie(i)k – Ziet jou! Nieuwsgierig geworden? Herken je jezelf hierin en wil je jouw verhaal delen? Ben jij die professional, coach, vodcastmaker en wil je dit samen bespreekbaar en zichtbaar maken? Neem dan gerust contact op met Kaya of volg haar via socials: LinkedIn/Instagram/Facebook.